Sociale angststoornis

Een sociale angststoornis, ook wel sociale fobie genoemd, kan een grote impact hebben op je leven. Waar anderen sociale gelegenheden fluitend tegemoet gaan, ervaar jij veel angst, onrust en ongemak in bepaalde situaties of zelfs tijdens je dagelijkse bezigheden. Dit kan erg vervelend zijn. Een sociale fobie kan je beperken in jouw functioneren of zelfs ervoor zorgen dat je niet het leven kan leiden dat jij graag wilt. Hoe krijg je weer grip? Met de juiste aandacht voor je klachten kunnen deze verminderen en zelfs verholpen worden. Lees verder als je meer wil weten over wat een sociale angststoornis is, wat de oorzaken kunnen zijn en welke behandeling jou kan helpen.

Dit bericht is voor het laatst bijgewerkt op: 17 april 2023

Wat is een sociale angststoornis?

Bij een sociale angststoornis ben je dermate bang voor reacties en kritiek van anderen dat het je beperkt. Sociale gelegenheden, zoals feestjes, netwerkbijeenkomsten en etentjes, kunnen je bijvoorbeeld nerveus maken. Ook spreken in of voor een groep, zoals tijdens een vergadering of een presentatie, brengen je van je stuk. Als je in een sociale situatie terechtkomt, kan je last krijgen van allerlei angstklachten.

De extreme angst die je ervaart kan leiden tot paniekaanvallen. Dit kan ervoor zorgen dat je gevreesde sociale situaties gaat ontwijken om de angst niet te hoeven voelen en paniekaanvallen te voorkomen. Je bedenkt excuses om niet naar een feestje te hoeven of meldt je ziek op de dag dat je moet presenteren. Omdat je zo bang bent voor reacties en kritiek van anderen durf je vaak niet te vertellen wat er speelt. Dit kan ervoor zorgen dat je steeds meer geïsoleerd raakt.

Herken jij je in dit beeld? Dan kan het zijn dat jij een sociale angststoornis hebt. Je bent in dat geval zeker niet de enige. Ongeveer 10% van de Nederlanders heeft ooit in zijn/haar leven last van een sociale angststoornis gehad.

Sociale angststoornis symptomen

De meeste symptomen die je kan ervaren bij een sociale angststoornis komen overeen met de symptomen van andere angststoornissen. Veel voorkomende symptomen bij een angststoornis zijn bijvoorbeeld: nervositeit, angstige gedachten, rusteloosheid, buikpijn, hartkloppingen, trillen en overmatig transpireren. Ga jij ook zweten, trillen en krijg je buikpijn als je denkt aan een sociale situatie? Lees hier dan meer over de symptomen van een angststoornis.

Naast deze symptomen zijn er ook een aantal symptomen die specifiek voorkomen bij een sociale angststoornis. Naast angst in sociale situaties kan je bij deze stoornis bijvoorbeeld:

• moeilijkheden ervaren bij het maken van sociaal contact;
• erg veel bezig zijn met wat een ander van je vindt;
• bang zijn dat een ander je raar vindt.

Sociale angststoornis oorzaak

Er is geen duidelijke oorzaak te geven voor het ontstaan van een sociale angststoornis. Wel zijn er verschillende factoren die kunnen meespelen bij het ontwikkelen van een sociale fobie:

Erfelijkheid

Een mogelijke oorzaak van een sociale angststoornis is erfelijkheid. De ene persoon heeft meer aanleg om een sociale angststoornis te ontwikkelen dan de ander. Als sociale angstklachten in jouw familie voorkomen is de kans groter dat jij deze ook ontwikkelt. Dit kan deels komen door erfelijkheid, maar ook doordat jouw omgeving een rol speelt bij het ontwikkelen van een sociale angststoornis. Als jij bijvoorbeeld een angstige moeder hebt, kan dit invloed hebben op jouw gedrag als kind. Ook als je volwassen bent kan dit nog steeds invloed op jou hebben.

Gebeurtenissen uit het verleden

Ook bepaalde (negatieve) gebeurtenissen uit het verleden kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een sociale angststoornis. Als je bijvoorbeeld in het verleden gepest bent, kan dit nog lang invloed op jou hebben. Je vertrouwen in jezelf en anderen is aangetast en je voelt je hierdoor extra kwetsbaar in sociaal contact.

Je kan ook denken aan een eenmalige negatieve ervaring, zoals een black-out tijdens een presentatie, een vervelend moment tijdens een vergadering of een gênante situatie tijdens een feestje. De gebeurtenis gaf je een erg naar gevoel en je wil dit natuurlijk niet nogmaals meemaken. Dit kan de angst aanwakkeren.

Bepaalde groepen

Iedereen kan een sociale angststoornis krijgen en meestal ontstaat deze in de kindertijd, maar bepaalde groepen zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van een angststoornis. Dit zijn bijvoorbeeld mensen die:

• alleen wonen;
• werkloos zijn;
• verslavingsproblemen hebben;
• lager opgeleid zijn;
• een trauma hebben.

Het is goed om te beseffen dat deze omstandigheden je gevoeliger maken, maar dat het niet hoeft te betekenen dat jij daadwerkelijk een sociale angststoornis ontwikkelt.

Sociale angst behandeling

Een sociale angststoornis kan een grote negatieve impact op je leven hebben. Daarom is het belangrijk om klachten serieus te nemen, ook als deze nog niet zo ernstig lijken.
Lichte klachten kunnen namelijk uitgroeien tot een groot probleem.

Er zijn een aantal dingen die je zelf kan proberen om je angst te verminderen. Onderstaande tips kunnen jou helpen bij een sociale angststoornis:

• Zorg voor voldoende beweging. Ga bijvoorbeeld dagelijks een stuk lopen of fietsen. Het is bewezen dat bewegen een positief effect heeft op psychische klachten.
• Zorg voor een stabiel dag- en nachtritme door op vaste momenten op te staan en te eten. Je ritme heeft invloed op je mentale welbevinden.
• Ontwijk de (specifieke) sociale situaties die je een angstig gevoel geven niet, maar ga (voorbereid) de confrontatie aan. Uiteindelijk zal je merken dat je angsten afnemen.
• Bedenk van tevoren geruststellende gedachten die je kunnen helpen op het moment dat je angstig wordt.

Mocht dit niet (voldoende) helpen dan kan de juiste behandeling jou helpen je sociale fobie te overwinnen. Krijg grip op je klachten en leef (weer) het leven dat je wil leven. Welke behandeling hier het beste bij past is afhankelijk van je klachten en behoeften.

Een psycholoog kan jou goed helpen. Vaak worden angstklachten behandeld met cognitieve gedragstherapie of ACT, maar een psycholoog kan ook gebruik maken van andere behandelmethoden. Lees hier meer over de behandelmogelijkheden.

Liever direct een persoonlijk advies? Bel ons op  085 – 4014 720 of plan een gratis adviesgesprek met in. Wij helpen jou graag. Krijg zelf weer de regie en neem de eerste stappen naar een leven zonder sociale angst.

Informatie gecontroleerd door expert

De informatie op deze pagina is gecontroleerd en goedgekeurd door Bram Vugts. Bram is psycholoog in Breda en gespecialiseerd in het behandelen van angstklachten. Hij is aangesloten bij Psyned en het NIP.